ÖZET
Eski Uygur sivil metinleri, diğer Eski Türkçe metinlerin aksine dinî içerikli tercüme yoluyla oluşturulmamış, hayatın içinde, halkın sosyal aktivitelerini gösterecek biçimde yazılmıştır. Bu anlamda metinler çok farklı düzeyde kültür kodlarını taşımaktadır. Bu metinlerde yer alan örü kodı bol- ifadesi, bugüne kadar yapılan çalışmalarda çeşitli anlamlandırma teklifleri yapılsa da tam anlamıyla çözüme kavuşamamıştır. İfadenin dil bilimsel açıdan mukayeseli incelenmesinin yanında kültürel kavramsallaştırma yönünden dil ve kültür ilişkisi içinde yeniden ele alınması gerekmektedir. Çalışmada, söz konusu ifadenin dil bilimsel değerlendirmesi için öncelikle ifadeyi oluşturan örü kodı yapısı incelenecektir. Daha sonra formun yardımcı fiil ile oluşturulmuş son şekli, metinlerde tanıklanarak sentaktik dizilimin pragmatik sıralaması göz önünde bulundurulup diğer formlarla denkliği kurulacaktır. Bu evrede kurulan denklikler kültür dil bilimin kültürel kavramsallaştırma dalına göre değerlendirilecek ve kültürel kodları analiz edilecektir. Çalışmanın en önemli amacı, bazı dil formlarının sadece dil bilimsel izah ile çözülemeyeceği, dil kültür ilişkisi ile kültür dil bilim gibi farklı disiplinlerin yardımı ile çözmek gerektiğini göstermektir.
ABSTRACT
Old Uyghur civil texts, unlike other Old Turkish texts, were not created through religious translation, but were written in a way to show the social activities of the people involved in active life. In this sense, the texts have cultural codes at very different levels. The statement of örü kodı bolin these texts has not been fully resolved, although various interpretation proposals have been made in studies conducted so far. In addition to the linguistically comparative and diachronic examination of the statement, reconsidering it in terms of cultural conceptualization within the relationship between language and culture has become necessary.
In the study, firstly the form of örü kodı that constitutes the statement will be examined for the linguistic evaluation of the statement in question. Then, the final form of the form formed with the auxiliary verb will be witnessed in the texts and the pragmatic order of the syntactic sequence will be taken into consideration and its equivalence with the other forms will be established. At this stage, the established equivalences will be evaluated according to the cultural conceptualization of cultural linguistics, and their cultural codes will be analyzed. The most important aim of the study is to show that some linguistic forms cannot be solved only by linguistic explanation, but with the help of different disciplines such as cultural linguistics with a language-culture relationship.
ANAHTAR KELİMELER: Eski Uygur sivil metinleri, örü kodı bol-, ölüm, kültür dil bilim, kültürel kavramsallaştırma.
KEYWORDS: Old Uyghur civil texts, örü kodı bol-, death, cultural linguistics, cultural conceptualization.