ÖZET
Akovalızâde Hâtem Efendi on sekizinci yüzyılda yaşamış divan edebiyatı şairidir. Birkaç çalışmaya göre Akovalızâde Hâtem Efendi'nin şairliğinin yanı sıra musiki yönünün de olduğu, hatta bir Edvârının olduğu anlaşılmaktadır. Fakat musiki yönü ve sadece adının geçtiği Edvârının dışında hemen hemen hiçbir bilgi yoktur. Bu çalışmanın amacı da Akovalızâde Hâtem Efendi'nin Edvârını ve genel özelliklerini Türk musikisi nazariyat tarihine en azından ikinci kaynaklardan da olsa tanıtmak olarak belirlenmiştir. Bu amaçla Hâtem Edvârı adının geçtiği üç eser (Kevseri Mecmuası, 1806 tarihli İstanbul Üniversitesi Kütüphanesinde bulunan "T 1856" numaralı Edvâr-ı İlm-i Musiki adlı yazma eser ve 1864 tarihli Haşim Bey Mecmuası) incelenmiş ve Akovalızâde Hâtem Efendi Edvârına ilişkin bilgiler derlenerek edvârın genel hatları ve içeriği ortaya konulmaya çalışılmıştır.
ABSTRACT
Akovalızâde Hâtem Efendi is a divân literature poet who lived in the eighteenth century. According to several studies it is understood that Akovalızâde Hatem Efendi has aspects of music as well as poetry, even he has an edvâr. But there is almost no information will be revealed of his musical direction except his edvar is mentioned him. The aim of the study is determined to introduce the edvâr of Akovalızâde Hâtem Efendi and its general features to the history of Turkish music theory at least from second sources. For this purpose, three works (Kevseri Mecmuası, the manuscript named Edvâr-ı İlm-i Musiki dated 1806 and numbered "T-1856" exist in the Istanbul University Library and Hasim Bey Mecmuası dated 1864) are examined which are mentioned Hatem Edvârı and the information about Akovalızâde Hâtem Efendi Edvârı are compiled and it has tried to reveal the outline and content of the edvar.
ANAHTAR KELİMELER: Türk musikisi, Akovalızâde Hâtem Efendi Edvârı, Kevseri mecmuası, Hâşim Bey mecmuası, Edvâr-ı ilm-i musiki
KEYWORDS: Turkish music, Akovalızâde Hâtem Efendi Edvarı, Kevseri mecmuası, Hasim Bey mecmuası, Edvâr-ı ilm-i musiki