ÖZET
Bu çalışmada Mustafa Kemal Paşa, Sultan Vahdeddin ve Abdülmecid Efendi’nin Ağustos 1922-Nisan 1924 tarihleri arasında yayımlanmış Sovyet karikatürlerine nasıl yansıdığı SSCB’nin en
eski ve ünlü siyasi mizah dergisi olan Krokodil dergisi örneğinde analiz edilmiştir. Makalede ilkin SSCB’de karikatürün propaganda amacıyla kullanımına değinilmiş ve Krokodil dergisi ile ilgili kronolojik bilgi sunulmuştur. SSCB’nin dönemin Türk-Sovyet ilişkilerindeki olumlu havaya uygun bir şekilde Ankara Hükümeti’nin destekçisi olması nedeniyle, ilgili karikatürlerde Mustafa Kemal Paşa’nın olumlu, Sultan Vahdeddin ve Abdülmecid Efendi’nin ise olumsuz temsil edildiği varsayılmıştır. Belirtilen zaman aralığında yayımlanmış karikatürler taranmış ve tespit edilen karikatürler görsel retorik analizi ile analiz edilerek varsayım sınanmıştır. Elde edilen bulgular doğrultusunda Krokodil dergisinde 1922-1924 yılları arasında yayımlanmış karikatürlerde Mustafa Kemal Paşa’nın olumlu, Sultan Vahdeddin ve Abdülmecid Efendi’nin ise olumsuz bir şekilde temsil edildiği doğrulanmıştır.
ABSTRACT
This study analyzes how Mustafa Kemal Pasha, Mehmed VI Vahideddin, and Abdulmejid II were portrayed in the Soviet cartoons published between August 1922 and April 1924 in the
magazine Krokodil, the oldest and most famous political humor magazine of the USSR. The article begins by outlining how the Soviets used cartoons for propaganda, as well as providing
chronological information about the magazine Krokodil. Since the Soviets supported the government in Ankara due to the favorable atmosphere in Turkish-Soviet relations at that time,
it was assumed that the cartoons published during this period portrayed Mustafa Kemal Pasha positively and Mehmed VI Vahideddin and Abdulmejid II negatively. The published cartoons
in the abovementioned period were scanned, the cartoons that were found were subjected to visual rhetoric analysis, and the hypothesis was put to the test. In accordance with the findings,
it was found that in the cartoons published in Krokodil magazine between 1922 and 1924, Mustafa Kemal Pasha was portrayed positively, while Mehmed VI Vahideddin and Abdulmejid II were
portrayed negatively.
ANAHTAR KELİMELER: SSCB, Krokodil dergisi, karikatür, Mustafa Kemal, Vahdeddin, Abdülmecid, görsel retorik analizi.
KEYWORDS: USSR, Krokodil magazine, cartoon, Mustafa Kemal, Vahdeddin, Abdulmejid, visual rhetorical analysis.