ÖZET
İnsanoğlu tarihi süreçte çok sayıda somut kültürel değer ortaya koymuş, bunların bir kısmı günümüze ulaşmış, bir kısmı da çeşitli sebeplerden dolayı ulaşamamıştır. Bunlardan insanlığın ortak geçmişinin bir parçası olan kültür değerlerine Dünya Mirası denilmektedir. UNESCO 1972 yılından beri tüm insanlığın ortak değeri kabul edilebilecek kültürel ve doğal miras alanlarını, Dünya Mirası Listesi’ne almakta ve bu alanların korunması için çalışmaktadır. UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi çalışmasıyla, insanlığın kaybetmek üzere olduğu değerleri tekrar görünür ve kalıcı kılarak önemli bir görevi yerine getirmektedir. 2019 yılı itibariyle UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde 1121 miras bulunmaktadır. Bu çalışmada Türk Devletleri Teşkilatı’nda (Türk Konseyi / Türk Keneşi) yer alan ülkelerin sahip olduğu kültürel ve doğal miraslar UNESCO’nun belirlemiş olduğu on temel kriter üzerinden istatistiksel ve betimsel analiz yöntemleri kullanılarak ele alınmıştır. Böylelikle Dünya Kültür Mirası Listesi’nde yer alan Türk dünyasının kültürel ve doğal miraslarının bir arada ele alınması, farkındalık oluşturacak bir bakış açısıyla değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
ABSTRACT
In its journey from ancient history, human society has brought along many cultural and architectural values or properties. Some of which have reached our days and some of which have not for various reasons. Cultural values that are part of the common history of mankind are called world heritage. Since 1972, UNESCO has included cultural and natural heritage sites that can be considered as common assets of all mankind in the World Heritage List and work to protect them.
UNESCO’s work on the World Heritage List fulfils the important task of making the values that humanity is about to lose visible and permanent again. As of 2019, there are 1,121 cultural heritage sites on the UNESCO World Heritage List. In this study, the cultural and natural heritage of the countries belonging to the Organization of Turkic States (Turkic Council) has been discussed using statistical and descriptive analysis methods according to the ten main criteria defined by UNESCO. Thus, it aims to jointly examine the cultural and natural heritage of the Turkish world inscribed on the World Cultural Heritage List and to assess them from an awareness-raising perspective.
ANAHTAR KELİMELER: Kültür, Dünya Kültür Mirası Listesi, UNESCO, Türk Dünyası, Türk Devletleri Teşkilatı.
KEYWORDS: Culture, World Heritage List, UNESCO, Turkic World, Organization of Turkic States.