ÖZET
Bu çalışmada karşılaştırmalı öğretim yaklaşımı (comparative teaching approach), lehçeler arası öğretim için yararlanılabilecek bir yaklaşım olarak önerilmektedir. Bu yaklaşımda, hedef dile dair izole edilmiş yepyeni dilsel veya dil dışı yapılar inşaa etmenin yanı sıra öğrenicilerin mevcut bilgilerinden yola çıkmanın bazı yararları olacağı değerlendirilmektedir: örneğin, öğrenmeyi kolaylaştırabilir, hata analizinde yararlı olabilir ve öte yandan hedef dile ve o dilin de içerisinde yer aldığı kültüre dair daha fazla farkındalık geliştirebilir. Ana dilinin hedef dili öğrenme sürecinde engelleyici etkisi olup olmadığı sorunsalıyla ilgili olumsuzlayıcı görüşler karşısında, bu çalışmada, aslında öğrenicilerin ana dilinin yok sayılması yerine yukarıdaki olumlu etkilerinin yanı sıra stratejik kullanılabilmesi durumunda hedef dilin önemli bir destek unsuru olabileceği görüşü savunulmaktadır. Kazakça ve Türkçe konuşurlarının dilsel ve kültürel unsurları bakımından farklılıklarına ve ortaklıklarına işaret edilen makalede, sözel davranışlar bakımından da bir karşılaştırma örneği sunulmuş; 20 Türk ve 20 Kazak üniversite hazırlık sınıfı öğrencisi ile gerçekleştirilen yazılı çalışmanın sonuçları istek (rica) söz edim tercihleriyle ilgili olarak karşılaştırılmıştır. Sonuç olarak, Türk ve Kazak öğrencilerin istek (rica) strateji tercihlerinde benzerlikler görüldüğü gibi, başta emir (imperatives) ve istek ifadeleri (want statements) kullanımları olmak üzere çeşitli farklılıklar da tespit edilmiştir.
ABSTRACT
In this study, comparative teaching approach is proposed as a approach that can be used for interdialectal teaching. In this approach, instead of constructing isolated new linguistic or non-linguistic structures related to the target language, it is considered that there will be some benefits of referring to the existing knowledge of the learners: for example, it may facilitate learning, may be useful in error analysis, and may even create more awareness about the target language and its culture. In the face of negative opinions about the problematic of whether the mother tongue has a preventive effect on the learning process of the target language, in this study, it is argued that it actually can be an important support element of the target language when used strategically in addition to the positive effects mentioned above. In this article, the similarities and differences of Kazakh and Turkish speakers in terms of linguistic and cultural elements are pointed out and a comparison example is presented in terms of verbal behaviors. The results of the written study conducted with 20 Turkish and 20 Kazakh university preparatory students were compared with regard to their use of requests. As a result, while some similarities were observed
in Turkish and Kazakh students’ strategy preferences, various differences were identified, particularly about the use of imperatives and want statements.
ANAHTAR KELİMELER: Kazaklara Türkçe öğretimi, yabancı dil olarak Türkçe öğretimi, karşılaştırmalı yaklaşım, istek (rica) söz edimi.
KEYWORDS: Teaching Turkish to Kazakhs, teaching Turkish as a foreign language, comparative approach, speech act, request.