ÖZET
Bu makalede Damat Ferit’in Dahiliye Nazırı Mehmet Ali Bey tarafından Paris’te kurulan Osmanlı Mukaddes İhtilal Komitesi’nin Programı ve çalışmaları ele alınacaktır. Aynı zamanda komitenin İngiliz ve Yunan siyasilerden aldığı destekle Milli Hürriyet Fırkası adı altında yeniden örgütlenmesi, Türkiye dışındaki tüm muhalifleri birleştirmek için atılan adımlar ile Ermenilerle ve Kürtlerle kurulan diyalog da bu makalenin konuları arasındadır. Makale Emniyet Genel Müdürlüğü Arşivi’nde yer alan Milli Amale Hizmet (MAH)’e ait istihbarat belgeleri kullanılarak hazırlanmıştır. Bu çerçevede Türkiye Cumhuriyeti adına muhbirlik yapan Yüzellilik gazeteci Refi’ Cevad (Ulunay)’ın istihbarat birimlerine gönderdiği mektuplar da ilk kez değerlendirilmiştir.
ABSTRACT
This study reports on the program and actions of the Ottoman Supreme Revolutionary Committee, which was founded by Damat Ferid Pasha’s Minister of Interior Mehmet Ali Bey in Paris. In addition, the reorganization of the committee as ‘National Freedom Party’ with the support from British and Greek politicians, the enterprises undertaken to rally all opposition groups outside Turkey, and the dialogue with Armenian and Kurdish groups are elaborated. The article is mostly based on the National Security Service (MEH) intelligence documents which are preserved in the archives of General Directorate of Security. The letters to intelligence units by the journalist Ref ’i Cevad (Ulunay), who were among “Yüzellilikler” - 150 persona non grata – and snitched for Turkish Republic, are also examined for the first time.
ANAHTAR KELİMELER: Osmanlı Mukaddes İhtilal Komitesi, Mehmet Ali, Refi’ Cevad, Rauf Orbay, Taşnaksutyun, Hoybun, sözleşme.
KEYWORDS: Ottoman Supreme Revolutionary Committee, Mehmet Ali, Ref’i Cevad, Rauf Orbay, Dashnaktsutyun, Hoybun, the contract.