ÖZET
Dede Korkut Kitabı üzerine dilcilik sahasında yapılan araştırmalar, çoğunlukla, daha önceki araştırmacılar tarafından yanlış okunduğu düşünülen sözcüklerin yorumlanması/düzeltilmesi veya müstensih hatalarının tespit edilmesi gibi metnin doğruya en yakın okunuşuna ve yeniden kurulmasına yönelik çalışmalara dayanmaktadır. Bu tür çalışmalar, eserin hatalardan arındırılmış ve kusursuza en yakın şeklinin tasarlanması/kurulması için gereklidir. Ancak bu yapılırken eserle ilgili diğer düzeylerdeki çalışmaların geri plana itilmemesi, metin üzerinde çeşitli dil içi veya dil ötesi çalışmaların da gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Bu sayede, eserle ilişkili daha fazla ayrıntıya ulaşma imkânıdoğacak ve metnin yazıldığı dönem, şartlar, metnin estetik/edebi değeri, ayrıca üst yapısıyla ilgili diğer pek çok husus daha iyi anlaşılacaktır. Bu çalışmada, daha çok konuşma dilinin bir özelliği olarak şekillenip ortaya çıkan söylem belirleyiciler üzerinde durulduktan sonra, Dede Korkut Kitabı’nda dönemin konuşma dilinin izleri olarak yorum lanabilecek bazı söylem belirleyiciler ele alınıp değerlendirilecektir. Böylece, Dede Korkut metnine konuşma dili odağında yaklaşılacak ve eserin söylem çözümlemesi yönündeki çalışmalara katkı sağlanacaktır.
ABSTRACT
Philological studies on The Book of Dede Korkut mostly consist of interpretations/corrections of the words that are thought to be read erroneous by previous researchers or determining scribal errors on the text which lead to the accurate interpretation, reading and reconstruction of it. Such studies are required to constitute the impeccable and error-free form of the text. However, while doing this, other related studies on the text, be it language-internal or extralinguistic,
must not be neglected. By this means, more details on the text will be reached; text-concerned issues such as the writing period and writing conditions of it as well as aesthetical and literal value of the text and many more matters related to it will be understood better. In the present study, discourse markers, which emerge as an inherent property of colloquial language, will be touched upon at first. Subsequent to this, discourse markers in The Book of Dede Korkut that can be interpreted as traces of colloquial language will be dealt with and evaluated. Thereby, an approach from the perspective on the basis of colloquial language in The Book of Dede Korkut will be developed and it will be aimed for contributing on discourse analyses for the text.
ANAHTAR KELİMELER: Dede Korkut Kitabı, söylem belirleyici, konuşma dili, söylem çözümlemesi, boşluk doldurucu, söylem parçacığı
KEYWORDS: The Book of Dede Korkut, discourse marker, colloquial language, discourse analyses, filler, discourse particle