Güney Azerbaycan Çocuk Edebiyatının Öncüsü: Samed Behrengi


Pioneer of Southern Azerbaijan Children’s Literature: Samed Behrengi


Pervane Memmedli


ÖZET
Yaşadığı döneminin sorunlarıyla ve mensup olduğu halkın sıkıntılarıyla yakından ilgilenen ve bu problemler hakkında bilgi sahibi olan Behrengi, Türk çocuklarını doğru şekilde yetiştirmenin ve onlara doğru mesajlar iletmenin önemini fark etmiş ve eserlerini çocuklara hitap edecek şekilde masal formunda kaleme almıştır. Ona asıl ün getiren başyapıtı ise “Küçük Kara Balık” adlı eseridir ve bu eser, “siyasi manifesto” olarak nitelendirilir. Azerbaycan’ın ücra köy okullarında öğretmenlik yapan S. Behrengi, hep Azerbaycan Türkçesiyle konuşmuş ve eserlerinin de hepsini ana dilinde yazmıştır. Folklor örnekleri toplamış edebi eserlerin yanında, eğitime, pedagojiye dair makaleler, denemeler yazmış; tercüme işleri ile meşgul olmuştur. Samet Behrengi, çocukların iç dünyalarına ayna tutan, onların temiz duygularını, arzularını kaleme alan yazarlardan biridir. Bu yüzden, İran ve Güney Azerbaycan’da çocuk edebiyatının mimarı sayılır. Bu çalışmada, Samed Behrengi’nin mücadeleler içinde geçen hayatı, fikirleri ve eserleri çerçevesinde, nitel araştırma yöntemi ve Küçük Kara Balık örneklemiyle sanatçının, İran ve Güney Azerbaycan çocuk edebiyatının oluşumuna katkıları irdelenmiştir.


ABSTRACT
Behrengi, who was closely interested in the problems of his time and the problems of the people he was a member of, realized the importance of raising Turkish children correctly and conveying the right messages to them, and wrote his works in fairy tale form to appeal to children. His masterpiece that brought him the real fame is his work called Little Black Fish and this work is described as “political manifesto”. S. Behrengi, who taught in the remote village schools of Azerbaijan, always spoke in Azerbaijani Turkish and wrote all of his works in his native language. He wrote articles and essays on education and pedagogy as well as literary works that collected examples of folklore; He did translation work. Samet Behrengi is one of the authors who mirror the inner world of children and wrote about their clean feelings and desires. Therefore, he is considered the architect of children’s literature in Iran and Southern Azerbaijan. In this study, within the framework of the life, ideas and works of Samed Behrengi in struggles, the contributions of the artist to the formation of Iran and South Azerbaijan children’s literature with the qualitative research method and the Little Black Fish sample were examined.


ANAHTAR KELİMELER: Samed Behrengi, Türk çocukları, masal, siyasi manifesto, İran, Güney Azerbaycan.


KEYWORDS: Samed Behrengi, Turkish children, fairy tale, political manifesto, Iran, South Azerbaijan.


DOI :  [PDF]